دیابت و کلیه: چه بخوریم تا نارسایی نگیریم؟

یکی از ترسناک‌ترین جملاتی که یه بیمار دیابتی ممکنه از دکترش بشنوه اینه:
«کلیه‌ات داره آسیب می‌بینه»
این جمله معمولاً وقتی گفته می‌شه که دیگه دیر شده، چون آسیب کلیه در دیابت بی‌صدا و تدریجی اتفاق می‌افته، و خیلی وقت‌ها بیمار اصلاً متوجهش نمی‌شه…
تا وقتی کار از کار گذشته

سوال:

آیا می‌شه جلوی این آسیب رو گرفت؟
و مهم‌تر از اون: آیا تغذیه می‌تونه جلوی این نارسایی رو بگیره؟

بله، برای اینکه بفهمیم چطور می‌شه با تغذیه جلوی نارسایی کلیه رو گرفت، باید اول بدونیم چرا اصلاً کلیه در دیابت آسیب می‌بینه؟

وقتی قند خون برای مدت طولانی بالا بمونه، مثل زهر آروم‌آروم به رگ‌های ریز کلیه حمله می‌کنه.
این رگ‌ها که مثل صافی عمل می‌کنن، کم‌کم دچار التهاب، نشت و فشار داخلی می‌شن.
نتیجه؟ شروع نفروپاتی دیابتی — یعنی آسیب تدریجی کلیه.

ولی نکته مهم اینه که این آسیب سال‌ها طول می‌کشه تا به مرحله دیالیز برسه. یعنی اگه زود بجنبیم، می‌تونیم جلوش رو بگیریم.

و یکی از قوی‌ترین ابزارهایی که داریم: تغذیه هدفمنده.

اما تغذیه کلیه‌محور با تغذیه فقط برای کنترل قند فرق داره.
اینجا باید چیزهایی مثل:

مقدار پروتئین دریافتی

منابع پتاسیم و فسفر

مصرف نمک و آب

و حتی ترکیب وعده‌ها رو هم در نظر بگیریم.


یعنی غذا خوردن برای دیابتی‌ای که کلیه‌اش داره آسیب می‌بینه، تبدیل می‌شه به یه معادله دقیق…
و ما قراره این معادله رو ساده و عملی کنیم.

پس در بیماران دیابتی...

برای محافظت از کلیه‌ها، باید:

پروتئین رو کنترل‌شده مصرف کنیم (نه خیلی زیاد، نه خیلی کم)

پتاسیم و فسفر رو در صورت آسیب اولیه محدود کنیم

قند و فشارخون رو با رژیم مناسب کنترل کنیم

وزن، مصرف نمک و دریافت آب رو هم تنظیم کنیم

مثلا...

اشتباه رایج:

ناهار: برنج سفید + خورشت قیمه با گوشت زیاد + نوشابه رژیمی

برنج سفید: GI بالا → بالا بردن قند سریع

گوشت زیاد: پروتئین بیش‌ازحد → فشار بیشتر به کلیه

نوشابه رژیمی: بدون قند، اما پر از فسفر مصنوعی → عامل پنهان تخریب کلیه

نتیجه: هم قند بالا می‌ره، هم کلیه در فشار قرار می‌گیره.

نسخه اصلاح‌شده:

ناهار: برنج قهوه‌ای یا ترکیب برنج+لوبیا + خوراک سبزیجات با گوشت کم‌چرب + دوغ کم‌نمک خانگی

برنج قهوه‌ای یا حبوبات: فیبر بالا، قند پایین‌تر، احساس سیری طولانی

پروتئین کنترل‌شده (در حد نیاز)

سبزیجات پخته یا خام: پتاسیم طبیعی ولی با کنترل حجم

دوغ کم‌نمک: کمک به کنترل فشار خون، بدون فسفر مصنوعی

نتیجه: قند کنترل‌شده، کلیه تحت فشار کمتر، بدن پرانرژی‌تر

سخن آخر

نارسایی کلیه یه سرنوشت قطعی برای دیابت نیست؛
اما اگه تغذیه‌مون رو درست تنظیم کنیم، می‌تونیم جلوی دیالیز، قرص‌های بیشتر و خستگی مزمن رو بگیریم.
تغذیه در دیابت فقط برای قند نیست؛ برای حفظ کلیه، بینایی و حتی قلب هم هست

سعید رسائی وب‌سایت
متخصص تغذیه با لوله و وریدی در icu و جراحی

دیدگاهتان را بنویسید